TTO - Trường hợp bé gái 9 tuổi ở Đắk Lắk bị nhiễm Whitmore (do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra, còn gọi "vi khuẩn ăn thịt người") lại dấy lên nỗi lo lắng khi chúng xâm nhập vào cơ thể, gây tổn thương nhiều cơ quan.



Vậy bệnh này có thật sự đáng sợ?

Rất hiếm lây từ người sang người

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Đắk Lắk, trường hợp bé gái 9 tuổi nêu trên được người nhà đưa vào nhập viện tại khoa nhi tổng hợp Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên trong tình trạng tỉnh táo, sốt 39 độ C, tuyến mang tai 2 bên sưng to, cứng chắc không di động.

Bạn đang xem: Bệnh whitmore vi khuẩn ăn thịt người

Góc hàm trái của bệnh nhi có điểm ấn mềm hóa mủ, đau nhiều; há miệng hạn chế; họng đỏ nhẹ loét chợt đầu lưỡi 1 nốt; ăn uống kém, không nôn; bụng mềm, gan lách không lớn, cổ mềm.

Kết quả xét nghiệm bệnh nhân dương tính với vi khuẩn Burkholderia pseudomallei (hay Whitmore, còn gọi là "vi khuẩn ăn thịt người") với chẩn đoán hậu phẫu áp xe tuyến mang tai 2 bên, nhiễm trùng huyết, viêm màng não.

Vi khuẩn này cũng đã làm nhiều trường hợp tử vong trong những năm gần đây. Riêng trong năm 2020, vào đợt lũ diễn ra vào tháng 10 ở tỉnh Quảng Trị đã có tới 30 người ở địa phương nhiễm Whitmore, trong đó có 4 người tử vong.

Theo các tài liệu y khoa, bệnh Whitmore (còn được gọi là bệnh Melioidosis) là một bệnh lý nhiễm trùng ở người và động vật do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra.

Những nghiên cứu trong thời gian gần đây ở nước ta cho thấy bệnh phân bố ở nhiều tỉnh thành phía Bắc và phía Nam. Tỉ lệ tử vong do bệnh khá cao, trên 40%, nhất là các trường hợp sốc nhiễm khuẩn và viêm phổi nặng.

Về đường xâm nhập của vi khuẩn, bác sĩ Lê Bửu Châu - trưởng khoa nhiễm B, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới (TP.HCM) - cho biết vi khuẩn thường xâm nhập từ vùng da bị trầy sướt. Những người thường xuyên tiếp xúc với đất và nước bị nhiễm vi khuẩn nhưng không sử dụng bảo hộ lao động phù hợp có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Ngoài ra còn ghi nhận người mắc bệnh do hít phải những hạt bụi có chứa vi khuẩn hay dùng nước uống, ăn những thực phẩm có chứa vi khuẩn chưa được xử lý đúng cách. Về lây truyền từ người sang người hay truyền từ động vật sang người ở bệnh này cực kỳ hiếm gặp.

Cần hiểu đúng cách gọi "vi khuẩn ăn thịt người"

Bác sĩ Châu cho biết thêm, sau khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn Burkholderia pseudomallei có thể gây nhiều thể lâm sàng khác nhau. Các thể lâm sàng này có thể xuất hiện riêng lẻ hay phối hợp.

Cụ thể như viêm phổi; nhiễm khuẩn huyết/sốc nhiễm khuẩn; nhiễm khuẩn da mô mềm: áp xe dưới da, mụn mủ, viêm mô tế bào; áp xe đa cơ quan: áp xe gan, lách, thận, tiền liệt tuyến, tuyến mang tai, áp xe đa ổ ở mô dưới da…

Bên cạnh đó còn những trường hợp tổn thương da dạng loét, hoại tử một hoặc nhiều nơi trên cơ thể, chính vì thế người dân hay gọi là bệnh do nhiễm "vi khuẩn ăn thịt người". Theo bác sĩ Châu, cách gọi không đúng, có thể gây hiểu nhầm, hoang mang cho người dân.

Các bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cũng cho rằng cách suy nghĩ về bệnh "vi khuẩn ăn thịt người" phải được hiểu đúng là do vi khuẩn có thể làm hoại tử và chết các mô trong cơ thể, ở da thì viêm loét hay áp xe, ở phổi thì gây viêm phổi, trong máu thì gây nhiễm trùng máu…


Phòng bệnh bằng cách nào?

Các bác sĩ cho biết, đến nay bệnh Whitmore vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh, do đó biện pháp phòng ngừa chính là tránh tiếp xúc trực tiếp với đất và nguồn nước bị nhiễm khuẩn, đặc biệt là những người có bệnh mãn tính như đái tháo đường, bệnh gan mãn… bằng cách sử dụng đồ bảo hộ như mang găng tay cao su, đi ủng.

Khi có vết thương nhiễm bẩn đất hoặc nước môi trường cần rửa sạch vết thương ngay với xà phòng và nước sạch.

Cần che chắn vết thương hở, tránh tiếp xúc với đất hoặc nước cho đến khi vết thương lành hoàn toàn. Không ăn thức ăn hoặc dùng nước uống chưa qua xử lý có thể nhiễm vi khuẩn.

Khi ra ngoài, tránh mưa lớn và các đám mây bụi, nếu gặp phải môi trường khói bụi, cần che chắn tốt đường hô hấp.

Khi cơ thể có biểu hiện sốt cao, suy hô hấp, tụt huyết áp hoặc có biểu hiện sốt kéo dài, viêm khớp, loét một hay nhiều vùng da trên người không nên tự điều trị mà cần đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, tư vấn, chẩn đoán và điều trị sớm.


Vi khuẩn gây bệnh Whitmore có thực "ăn thịt người", nguy hiểm ra sao? TTO - 5 người chết, hơn 30 người nhập viện điều trị vì vi khuẩn gây bệnh Whitmore. Tại sao vi khuẩn này khiến nhiều người nhiễm phải? Làm sao ngăn bệnh?

Dù rất ít gặp nhưng các ca bệnh Whitmore thường có diễn biến rất nặng. Whitmore không gây thành dịch, nhưng bệnh có tỷ lệ tử vong cao.


Theo Bộ Y tế, báo cáo từ hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm trong nước gần đây ghi nhận 3 ca mắc bệnh Whitmore; trong đó có 2 trường hợp là trẻ em tại TX.Nghi Sơn, H.Nông Cống, Thanh Hóa, và 1 trường hợp là người lớn tại H.Krông Pắc, Đắk Lắk.

*

Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) từng tiếp nhận điều trị bệnh nhân bị vi khuẩn Whitmore gây hoại tử cánh mũi
Mai Thanh

Có thể tồn tại trong cơ thể và gây bệnh khi có điều kiện

Thông tin mới nhất từ Bệnh viện (BV) Nhi T.Ư (Hà Nội) xác nhận 1 trong 2 bệnh nhi mắc Whitmore đã tử vong do quá nặng. Trường hợp còn lại diễn biến khả quan hơn, vết bội nhiễm đang được kiểm soát, khu trú, và tiếp tục được theo dõi, điều trị rất sát sao.

PGS-TS Nguyễn Minh Điển, Giám đốc BV Nhi T.Ư, cho hay điều kiện vệ sinh môi trường bị ô nhiễm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây bệnh sinh sôi, phát triển. Vi khuẩn có thể xâm nhập, gây bệnh qua các vết thương hở, vết trầy xước không được vệ sinh kịp thời.

Về đặc tính của vi khuẩn gây bệnh Whitmore, TS Hoàng Bích Ngọc, Trưởng khoa Vi sinh - BV Nhi T.Ư, cho biết vi khuẩn này là trực khuẩn sống trong đất, nước, đặc tính cơ bản cũng tương tự vi khuẩn khác. Tuy nhiên, về tần số xuất hiện trên bệnh nhân thì không nhiều, ít gặp so với vi khuẩn khác. Một số ý kiến cho rằng thời gian vi khuẩn này tồn tại ở ngoài môi trường có thể dài hơn so với một số vi khuẩn khác và chúng có vùng dịch tễ riêng; còn vi khuẩn khác có thể tồn tại khắp nơi.

“Vi khuẩn gây bệnh Whitmore cũng hơi giống vi khuẩn lao, nó có thể tồn tại trong cơ thể, ẩn náu trong tế bào, khi có điều kiện sẽ gây bệnh”, TS Ngọc lưu ý thêm.

Xuất hiện 3 ca bệnh whitmore tại Thanh Hóa và Đắk Lắk

Whitmore không phải là “vi khuẩn ăn thịt người”

Về ý kiến cho rằng “Vi khuẩn gây bệnh Whitmore bị liệt vào danh sách có tính khủng bố sinh học do mức độ nguy hiểm”, TS Ngọc chia sẻ: “Từng có ý kiến như vậy có thể do đặc điểm gây bệnh của vi khuẩn này hơi khác một chút so với vi khuẩn thường gặp. Đó là khi vào cơ thể, nó có giai đoạn tấn công. Bình thường vi khuẩn chỉ ở ngoài tế bào, nhưng vi khuẩn này có giai đoạn có thể lọt vào trong tế bào, vì vậy việc tiêu diệt nó cũng có phần khó khăn hơn”.

TS Ngọc thông tin: “Tại BV Nhi T.Ư, chúng tôi thường có các theo dõi, đánh giá về sự phân bố, tác nhân gây bệnh, tần suất xuất hiện qua thực tế bệnh nhi vào viện. Qua đó cho thấy vi khuẩn này cực kỳ ít ghi nhận. Nhưng cũng có thể do ít gặp, mỗi lần xuất hiện thì nó gây chú ý hơn. Tuy nhiên, trong giới y học, vi khuẩn gây bệnh Whitmore không phải là “vi khuẩn ăn thịt người”, và các bác sĩ vẫn lựa chọn được kháng sinh phù hợp khi làm kháng sinh đồ”.

Theo Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, Whitmore (tên gọi khác là bệnh Melioidosis) do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Vi khuẩn B.pseudomallei sống trong đất, nước bị nhiễm khuẩn và xâm nhập cơ thể chủ yếu qua da có vết thương hở tiếp xúc trực tiếp với đất, nước bị nhiễm khuẩn B.pseudomallei.

Whitmore tuy là bệnh không thường gặp, không gây thành dịch, nhưng bệnh cảnh thường tiến triển nặng, có tỷ lệ tử vong cao, nhất là ở những đối tượng có nguy cơ cao. Điều kiện vệ sinh môi trường bị ô nhiễm sẽ thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển, nên có thể sẽ tiếp tục ghi nhận thêm nhiều trường hợp mắc bệnh Whitmore.

Bệnh Whitmore có biểu hiện lâm sàng rất đa dạng, khó chẩn đoán và có thể tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, đặc biệt ở những người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch... Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh Whitmore.

Cách chủ động phòng bệnh Whitmore

Đảm bảo vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay với xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước và sau khi chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đi làm ruộng, trước khi ăn.

Thực hiện ăn chín, uống nước đun sôi để nguội, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; không giết mổ, ăn thịt động vật, gia súc, gia cầm bị ốm chết.

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với đất, nước bẩn, đặc biệt tại những nơi bị ô nhiễm nặng. Không tắm gội, bơi, ngụp lặn ở các ao, hồ, sông tại/gần nơi bị ô nhiễm.

Sử dụng đồ bảo hộ lao động (giày, ủng, găng tay...) với những người thường xuyên làm việc ngoài trời, tiếp xúc với đất và nước bẩn.

Khi có vết thương hở, vết loét, cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có khả năng bị ô nhiễm; vết thương cần được rửa sạch đảm bảo vệ sinh.

Xem thêm: Mách Bạn 5 Cách Ướp Thịt Nướng Thơm Ngon Mềm Không Bị Khô, Cách Ướp Thịt Heo Nướng Ngon Đúng Chuẩn Nhà Hàng

Những người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh gan, thận, phổi mạn tính, suy giảm miễn dịch... cần được chăm sóc, bảo vệ các tổn thương để ngăn ngừa nhiễm khuẩn.

Khi nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đến cơ sở y tế để được khám, phát hiện và điều trị kịp thời.